AKP siyasetlerinin emekliye faturası ağır oldu. İktidar Meclis’e yeni bir “torba teklif” sundu. “Torba teklifin” içerisinde memur ve emekli maaşlarının yüzde 30 artırılmasından, en düşük emekli maaşının yükseltilmesine, patronlara verilen taban fiyat dayanağından eksik ödenen kısa çalışma ödeneklerinin tamamlanmasına, çeşitli düzenlemeler yer alıyor.
Teklifle en düşük emekli maaşı 3 bin 500 liradan 5 bin 500 liraya çıkarılıyor. Şayet maaş 5 bin 500 liradan düşükse fark Hazine’den karşılanacak. Yüzde 30 artırıma rağmen maaşı hala 3 bin 500-4 bin lira ortasında olan emekliler var. Bu şahısların maaşı, fark Hazine’den karşılanarak 5 bin 500 liraya çıkarılacak. Emekçi ve Bağ-Kur emeklileri yılda iki kere geçen 6 aylık enflasyon oranında yüzdelik artırım alıyor. Fakat maaşı 5 bin 500 liraya tamamlanan emekliler, kendi maaşları yüzdelik artırımlarla bu düzeye gelene kadar öteki artırım alamayacak. Ya da iktidarın tekrar en düşük emekli maaşını artırması gerekecek.
SORUN BAĞLAMA ORANLARI
En düşük maaşta 2 bin liralık artış yapılması buna rağmen öteki emekli maaşlarının yüzdelik oranlarla artması öteki bir sorun daha ortaya çıkardı. En düşük maaş alan personel ve Bağ-Kur emeklileri neredeyse 5 bin 500 lirada eşitlendi. Örneğin 2000 sonrası en düşük emekçi maaşı temmuz prestijiyle 2 bin 905 liraydı. Lakin bu emeklilerin maaşları 3 bin 500 liraya tamamlanıyordu. Artık bu emeklilerin maaşları yüzde 30’luk artışla 3 bin 776 liraya çıkacak. Ortadaki fark Hazine tarafından karşılanacak ve bu emeklilerin aylıkları 5 bin 500 liraya tamamlanacak. Tekrar en düşük esnaf ve Tarım Bağ-Kur emeklilerinin maaşları da yüzde 30’luk artışla 4 bin ile 4 bin 500 lira ortasında düzeylere geldi. Bu şahısların maaşları da 5 bin 500 liraya tamamlanacak. Buna rağmen 2000 öncesi en düşük emekçi emeklisi aylığı ise yüzde 30’luk artışla 5 bin 860 liraya yükseldi. Öbür emeklilerle ortada fark kalmamış oldu. Sorunun temeli ise son devirde aylık bağlama oranlarının düşürülmesi.
“ADALETSİZLİK VAR”
DİSK Emekli-Sen Genel Sekreteri Fikri Kalender, “Aylık bağlama oranları düşürülmemiş olsa 2000 sonrasında emekli olanlar da 2000 öncesinde emekli olanlarla tıpkı maaşı alıyor olacaktı. Adaletsizlik var. 800 liradan 24 bin liraya kadar maaş alan emekli var. 6 milyon emekli ikinci bir işte çalışıyor. Yaklaşık 9 milyonu açlık sonun altında. İktidar bu biçimde artış yaparak, aylık bağlama oranlarıyla ortaya çıkan sorunu düzeltmeye çalışıyor. Katiyen bir intibak yasası çıkarılması, taban aylığın belirli olması lazım. Bu türlü daima ulufe dağıtır üzere olmaz. Ortadaki fark da Hazine’den karşılanıyor” dedi.
İŞÇİNİN PARASI İŞVERENE
Torba teklif ile patronlara minimum fiyatlı personel başına verilen 100 liralık takviye de 400 liraya çıkarılıyor. Bunun ocak-haziran devri için geçerli olması “Yılın ikinci yarısında minimum fiyata artırım mı yapılacak?” sorusunu gündeme getirdi. Ayrıyeten patronlara verilecek 400 lira, işsizlik sigortası fonundan karşılanacak. İşsizlik sigortası primi, sigortalının prime temel aylık brüt yararların üzerinden hesaplanan yüzde 1 sigortalı, yüzde 2 patron ve yüzde 1 devlet hissesinden oluşuyor. Artık personelden de yapılan kesintilerle oluşturulan fondan patronlara minimum fiyatlı başına 400 lira takviye verilecek. Bir manada emekçinin parası patrona verilecek.
HERKES TABAN ÜCRETLİ
Asgari fiyatın 8 bin 506 liraya çıkarılmasıyla birlikte çalışanların büyük kısmı minimum fiyatlı oldu. Çalışanların yüzde 50’sini taban fiyat ile biraz üzerinde fiyat alanlar oluşturuyor. Minimum fiyat evvelki yılbaşına nazaran yüzde 100, temmuza nazaran yüzde 55’e yakın oranda artmış oldu. Fakat özel bölümdeki işyerlerinin büyük kısmındaki maaş artışları minimum fiyattaki yıllık artışın çok gerisinde kaldı. Hatta toplusözleşme imzalanan birçok işyerinde maaşlar minimum fiyatın altında kaldığı için 8 bin 506 liraya çekildi. Bu durum kimi işyerlerinde toplusözleşmeleri anlamsız hale getirdi. Şu anda birçok işyerinde personel maaşları ya taban fiyat ya da minimum fiyatın biraz üzerinde. Bu da “kıdemi” ortadan kaldırdı. Orta seviyede maaş alanlar da azaldı.
