OCAK: BURKİNA FASO’DA BİR YILDA İKİ DARBE
Burkina Faso’da ordu 24 Ocak’ta idareye el koydu. Darbe, askerlerin kışlalarını ele geçirmesi ve başkentte silah seslerinin duyulmasından bir gün sonra yaşandı. Hükümetin ve parlamentonun feshedildiğini ise devlet televizyonunda açıklama yapan bir subay duyurdu. Akabinde 1 Ekim’de ise Yüzbaşı İbrahim Traore, ocak ayında darbe yaparak ülke idaresini alan Yarbay Paul-Henri Sandaogo Damiba’yı devirerek idareye el koydu.
ŞUBAT: RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Savaşın yarattığı besin krizinin tahlili konusunda Birleşmiş Milletler (BM) ve Türkiye’nin teşebbüsleriyle Tahıl Koridoru Mutabakatı, Ukrayna ve Rusya’nın besin eserlerini dünya piyasasına ulaştırabilmesi için 22 Temmuz’da İstanbul’da imzalandı.
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri savaş nedeniyle 2022’de güç ve enflasyon krizlerini bir ortada yaşadı. Güçte dışa bağımlı olan Avrupa’da bilhassa 2022’nin birinci aylarında doğalgaz ve elektrik fiyatlarında süratli artış yaşandı.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, savaş çıkmadan evvel 8 Şubat’ta Moskova’da bir ortaya gelmişti. 5 saatlik görüşmenin akabinde iki önderin açıklamalarının yanı sıra oturdukları “uzun masa” da gündem olmuştu. Akabinde Fransa başkanına yakın kaynaklar, Macron’un Rusya tarafından uygulanacak PCR testini yaptırmayı kabul etmediği söylemişti.
MART: İSRAİL İLE OLAĞANLAŞMA SÜRECİ BAŞLADI
Türkiye ve İsrail, 2018’den bu yana maslahatgüzar düzeyinde sürdürdükleri münasebetlerini bu yılın başından itibaren olağanlaştırma kararı aldılar. Birinci olarak İsrail Cumhurbaşkanı Yitzak Herzog mart ayında Ankara’yı ziyaret ederek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la görüştü. Akabinde Çavuşoğlu mayıs ayında İsrail’i, o periyot dışişleri bakanı olan Lapid de haziran ayında Türkiye’yi ziyaret etti. Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçiliği misyonuna Şakir Özkan Torunlar getirildi. İsrail’in yeni Büyükelçisi ise Erdoğan’a inanç mektubunu sunan Irit Lillian oldu.
NİSAN: ERDOĞAN’IN CİNAYETİ UNUTTURAN ZİYARETİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cemal Kaşıkçı davasının Riyad’a devredilmesinin akabinde 28 Nisan’da Suudi Arabistan’a gitti. Akabinde veliaht prens, Haziran 2022’de Ankara’yı ziyaret etti. Türkiye ile Suudi Arabistan ortasındaki tansiyon Muhammed bin Selman’ın veliaht prens olmasının akabinde 2017’de başlamış; 2018’deki Kaşıkçı cinayetiyle birlikte neredeyse krize dönmüştü.
MAYIS: FİLİSTİNLİ GAZETECİ ÖLDÜRÜLDÜ
Al Jazeera televizyonunun saha muhabiri Ebu Akile, 11 Mayıs’ta İsrail güçlerinin Batı Şeria’da mülteci kampına düzenlediği baskını takip ettiği sırada İsrail askerlerinin açtığı ateşle öldürüldü. Ebu Akile’nin yanında bulunan gazeteci Ali es-Sumudi de sırtından yaralanmıştı. Ayrıyeten İsrail güçleri, 2022 yılı boyunca ortalarında 48 çocuğun da bulunduğu 220’den fazla Filistinliyi öldürdü.
‘BENİM İÇİN MİÇOTAKİS DİYE BİRİSİ YOK’
Cumhurbaşkanı Erdoğan 23 Mayıs’ta Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in ABD Kongresi’nde Kongre üyelerinden Türkiye’ye silah satışına onay vermemelerini istemesine ait, “Artık benim için Miçotakis diye birisi yok” dedi. Erdoğan bu açıklamadan tam iki ay evvel Miçotakis ile bir ortaya gelmişti.
HAZİRAN: İSVEÇ VE FİNLANDİYA’NIN NATO’YA ÜYELİK BAŞVURUSU
Türkiye, Finlandiya ve İsveç tarafından NATO Madrid Zirvesi’nde 28 Haziran’da imzalanan “Üçlü Muhtıra” çerçevesinde Daimi Ortak Mekanizma’sı kuruldu. İsveç Yüksek Mahkemesi, 19 Aralık günü ise Türkiye’nin, Today’s Vakit gazetesinin eski genel yayın direktörü Bülent Keneş ile ilgili iade talebini reddetti.
TEMMUZ: SRİ LANKA’DA DEVLET BAŞKANININ EVİ BASILDI
22 milyon nüfuslu ada ülkesi Sri Lanka, bu sene tarihinin en ağır ekonomik krizi ile karşı karşıya kaldı. Sri Lanka halkı ise hükümete reaksiyon göstermek için 9 Eylül’de sokağa inerek devlet liderinin Kolombo’daki meskenini bastı.
ABD KAŞIKÇI DAVASINI DÜŞÜRDÜ
ABD Lideri Joe Biden temmuz ayında Suudi Arabistan’da Selman ile görüşmüştü. Görüşmenin akabinde düzenlenen basın toplantısında konuşan Biden, “Kaşıkçı’nın başına gelenler vahimdi… Bir daha bu türlü bir şey olması halinde karşılığını ziyadesiyle alacaklarını net bir formda söz ettim” dedi. ABD istihbaratı, cinayete Prens Muhammed’in onay verdiğini sav etmiş, prens ise olayda şahsi sorumluluğu olduğunu reddetmişti. Ayrıyeten ABD’de bir mahkeme aralık ayının başında Muhammed bin Selman’a verilen dokunulmazlığı münasebet göstererek Kaşıkçı davasını düşürdü.
AĞUSTOS: NANCY PELOSİ TAYVAN’A GİTTİ
Nancy Pelosi, 25 yıl ortadan sonra Tayvan’ı ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri oldu. Pelosi’nin ziyareti Washington ile Pekin ortasında tansiyona neden olurken Çin ordusu, reaksiyon olarak tatbikat başlattı. Ordu güçleri, tatbikatta uzun menzilli füzeler kullandı.
EYLÜL: MOLLAYA KARŞI AYAKLANMA
22 yaşındaki Mahsa Amini’nin başörtüsünü yanlış taktığı gerekçesiyle 16 Eylül’de İran’da ahlak polisi tarafından öldürülmesi ülke çapında protestoları tetikledi. Dünya genelinde de Amini için şovlar düzenlenirken Türkiye’deki İranlı bayanlar da pek çok defa hareket yaptı. İran İnsan Hakları Aksiyoncuları Haber Ajansı’na (HRANA) nazaran protestolar sırasında 69’u çocuk olmak üzere en az 500 kişi öldürüldü. İki gösterici ise idam edildi.
EKİM: İNGİLTERE’NİN 44 GÜNLÜK BAŞKANI: TRUSS
İngiltere’de misyona geldikten 44 gün sonra istifa eden Başbakan Liz Truss, “ülke tarihinde en kısa mühlet vazifede kalan başbakan” oldu.
BİR DEVRANIN SONU: 2. ELİZABETH
İngiltere Kraliçesi İkinci Elizabeth 96 yaşında ömrünü yitirdi. Yaklaşık bir asra tanıklık eden kraliçe, İngiltere’nin en uzun mühlet tahtta kalan hükümdarı oldu. Kraliçenin akabinde 73 yaşındaki oğlu Charles tahta geçti.
KASIM: ERDOĞAN, ‘KATİL’ DEDİĞİ SİSİ İLE TOKALAŞTI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Katar’ın başşehri Doha’da, Dünya Kupası’nın açılışında Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Es-Sisi ile selamlaşıp tokalaştı. Erdoğan, 2013’te Mısır’da yapılan askeri darbeden sonra Sisi’ye yönelik “katil” ve “darbeci” üzere açıklamalarda bulunmuştu. Bu temas, dokuz yıl sonra Türkiye ile Mısır ortasında devlet başkanlığı seviyesinde yapılan birinci görüşme oldu.
ARALIK: AFGAN BAYANLARIN DİRENİŞİ
Afganistan’da idaresi ele geçiren Taliban idaresi 21 Aralık’ta bayanların üniversiteye gitmesini yasakladı. Taliban bu yıl bayanların ve kız çocukların ömürlerine müdahale ederek pek çok yasak getirdi.
‘ESED’ YENİDEN ESAD OLDU
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Ulusal İstihbarat Teşkilatı Lideri Hakan Fidan, Moskova’da Rusya Federasyonu Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ile Rusya Federasyonu ve Suriye İstihbarat Liderleri ile bir ortaya geldi. Görüşme, 11 yıl ortanın akabinde Suriye ile birinci üst seviye resmi temas oldu.
